Η Πτερυγονυχτερίδα ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες νυχτερίδες που απαντώνται στη χώρα μας από το θολωτό της κεφάλι, τα κοντά και τριγωνικά αυτιά, την κοντή μουσούδα και τα επιμήκη φτερά που της έδωσαν και το κοινό της όνομα.

Κάποτε η Πτερυγονυχτερίδα θεωρούνταν κοσμοπολίτικο είδος αλλά σήμερα γνωρίζουμε ότι έχει περιορισμένη κατανομή, με επίκεντρο τη Μεσόγειο. Πληθυσμοί της διαβιούν στη νότια Ευρώπη, στη βορειοδυτική Αφρική και πιο ανατολικά σε σποραδικές θέσεις στη δυτική Τουρκία, τη Γεωργία και τη Ρωσία.

Τρέφεται με νυχτοπεταλούδες και άλλα ιπτάμενα έντομα, τα οποία συλλαμβάνει ενώ πετά. Αναζητά την τροφή της σε φυλλοβόλα δάση, παλαιούς οπωρώνες, ελαιώνες, ρεματιές, ακόμα και γύρω από στύλους φωτισμού.

Η επιβίωσή της εξαρτάται άμεσα από τα υπόγεια καταφύγια (φυσικά ή τεχνητά) καθώς πάντοτε σχηματίζει τις αποικίες της σε σπήλαια και ορυχεία. Εναλλάσσει διαφορετικά καταφύγια μέσα στο χρόνο, καθένα από τα οποία εξυπηρετεί διαφορετική φάση ζωής (ζευγάρωμα, διαχείμαση, αναπαραγωγή).

Συναθροίζεται με ομοειδή του ή και με άτομα άλλων ειδών σε συγκεντρώσεις έως και δεκάδων χιλιάδων ατόμων! Στην εξαιρετική περίπτωση που ένας πληθυσμός έχει στη διάθεσή του ένα μεγάλο σπήλαιο που να προσφέρει ποικίλες θερμοκρασιακές συνθήκες, παραμένει σε αυτό όλο το χρόνο.

Η Πτερυγονυχτερίδα αναπαράγεται μια φορά το χρόνο και γεννά ένα μικρό. Ζευγαρώνει κατά κανόνα το φθινόπωρο αλλά η κύηση αρχίζει την άνοιξη και ολοκληρώνεται το καλοκαίρι. Οι μέλλουσες μητέρες συγκεντρώνονται πολλές- πολλές μαζί σε καταφύγια, όπου γεννούν και θηλάζουν τα μικρά τους. Η μέγιστη καταγεγραμμένη ηλικία ατόμου του είδους είναι 22 χρόνια!

Ο παγκόσμιος πληθυσμός έχει πτωτική τάση σύμφωνα με την IUCN Red List 2020 και ως είδος θεωρείται τρωτό (Vulnerable). Τις τελευταίες δεκαετίες πολλοί πληθυσμοί στη νότια και κεντρική Ευρώπη μειώθηκαν δραματικά ή εξαφανίστηκαν ολοκληρωτικά. Οι πληθυσμοί του απειλούνται κυρίως από την όχληση στα καταφύγιά του, την απώλεια περιοχών τροφοληψίας και τη χρήση εντομοκτόνων.

Στην Ελλάδα αξιολογήθηκε ως σχεδόν απειλούμενο είδος (Near Threatened), σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο του 2009. Έχει ευρεία εξάπλωση και θεωρείται σχετικά άφθονο είδος στη χώρα μας, όμως διατρέχει τους ίδιους κινδύνους.

Ανάμεσα στα 139 καταγεγραμμένα καταφύγια, υπάρχει ένα σπήλαιο στην Πελοπόννησο (Σπήλαιο  Λιμνών, Καστριά Αχαΐας) το οποίο συγκεντρώνει περισσότερα από 28.000 άτομα το χειμώνα!

Δείτε την εξάπλωση της Πτερυγονυχτερίδας στα σπήλαια της Ελλάδας, εδώ.